Trafiłem do więzienia... i co dalej? Osoba pozbawiona wolności oczywiście zapewne nie przeczyta tego wpisu. Ale już jej bliski być może tak. I to właśnie tej drugiej grupie osób chcemy polecić książkę, która niedawno trafiła na półkę naszej Kancelarii. „Tymczasowe aresztowanie – praktyczny przewodnik dla osadzonych, ich bliskich oraz obrońców.” I choć tytuł wskazuje, że dotyczy ona jedynie tymczasowego aresztowania, to zawiera również wiele cennych informacji dla osób odbywających już karę. Opisano w niej między innymi kwestię paczek dla osadzonych, widzeń z bliskimi, przedmiotów, które mogą znajdować się w celi, usług medycznych zapewnianych przez zakład karny, a nawet procedur odbywania kary przez kobiety w ciąży oraz narodzin dziecka w areszcie. Znajdują się w niej również wzory pism oraz podstawowe przepisy prawa związane z omawianymi zagadnieniami. Autorzy powołali się na liczne rozmowy z osobami, które mają za sobą niewątpliwie ciężkie przeżycie, jakim był pobyt w zakładzie karnym, i chciały podzielić się własnymi doświadczeniami z tym związanymi.

Otrzymaną przedwczoraj książkę przeczytałam z zapartym tchem, jakby chodziło o trzymający w napięciu kryminał, choć wydawało mi się, że o tymczasowym aresztowaniu wiem niemal wszystko. Przejrzysty układ graficzny z przytoczeniem podstaw prawnych na marginesie, wyróżnionymi przydatnymi wskazówkami oraz praktycznymi (a niekiedy wręcz anegdotycznymi) przykładami ułatwiają i uprzyjemniają lekturę, niezależnie od tego, czy poszukujemy treści dotyczących konkretnego zagadnienia, czy też czytamy pozycję jako całość. Pozycja obowiązkowa dla obrońców, osób tymczasowo aresztowanych i ich osób najbliższych - jeżeli w tym "trójkącie" każdy dysponowałby swoim egzemplarzem, z pewnością rozwiałoby to wiele wątpliwości, oszczędziło czas i rozwiązało problemy komunikacyjne. Także osobom uczestniczącym w podejmowaniu decyzji o stosowanych środkach zapobiegawczych (sędziom i prokuratorom) lektura dostarczy cennej wiedzy o realnym wykonywaniu tymczasowego aresztowania. Na uwagę zasługują także ponadprzeciętnej jakości wzory pism procesowych, które ułatwią walkę o swoje prawa osobom występującym bez obrońcy. Podsumowując - polecam każdemu, kto zetknie się (zawodowo bądź niestety jako osoba mu poddana) z tymczasowym aresztowaniem.

Sędzia, który podejmuje decyzję o tymczasowym aresztowaniu nie ma zwykle świadomości, jak będzie ona wykonywana. O tym jak wygląda pobyt w areszcie śledczym dowiedzieć się może więcej z przedmiotowej publikacji niż kodeksu, komentarzy czy orzecznictwa, a nawet akt sprawy. Przewodnik odkrywa więc przed sędzią - decydentem nieznane obszary. Zaczerpnięte informacje z pewnością ubogacą go w taki sposób, że skłonią do bardziej pogłębionej refleksji nad orzeczeniem izolacyjnego środka zapobiegawczego. Zawarte w niej wskazówki adresowane zaś bezpośrednio do obrońców pozwalają usystematyzować wiedzę, jak w pełni wykorzystać prawo do obrony w trakcie posiedzeń aresztowych i przygotować zażalenie na tymczasowe aresztowanie.  Jest to poza tym niezwykle interesująca, a momentami wręcz pasjonująca lektura o realiach życia osadzonych w warunkach aresztu śledczego. Stanowi ogromną pomoc i wsparcie dla osób, których tymczasowo aresztowanie bezpośrednio lub pośrednio dotknęło.

Bardzo dobra książka, sądzę, że ciekawa nawet dla cywilisty, ale adwokatowi karniście porządkuje wiedzę praktyczną zdobywaną przez lata od klientów i ich rodzin, wiedzę, której nie uczą na studiach ani aplikacji, którą nawet trudno znaleźć w innych książkach, a jakże potrzebną w pracy obrońcy. Dzieło pionierskie, precyzyjne i kompletne; konkretne, a nie przegadane, którego brakowało na rynku.

Początkowo myślałem, że deklaracja ze wstępu w myśl której książka 📕 Przewodnik po tymczasowym aresztowaniu jest adresowana niemal do wszystkich osób, jest zwykłym chwytem marketingowym. Tymczasem (nomen omen) sięgnąłem po książkę i mogę powiedzieć, że każda osoba, która interesuje się prawem karnym w trzech odsłonach, koniecznie powinna przeczytać tę książkę. Autorom w przyjaznej dla oka szacie graficznej udało się połączyć w przejrzystym wywodzie zarówno konkretne i rzetelne informacje adresowane dla laików, z podstawami prawnymi, których oczekuje osoba wykonująca zawód prawniczy. Widać nakierowanie na praktykę, co zawsze powinno cieszyć odbiorcę. Lekturę oczywiście polecam!

Praktyczny przewodnik to lektura obowiązkowa dla tych, którzy w sposób przystępny i jasny chcą zapoznać się z tematyką tymczasowego aresztowania. Pierwsza na rynku wydawniczym publikacja, która w kompleksowy sposób dotyka problemów tymczasowego aresztowania. Poradnik dedykowany jest nie tylko tymczasowo aresztowanym i ich rodzinom, ale także praktykom zajmującym się zawodowo tematyką prawa karnego – sędziom, prokuratorom, adwokatom, radcom prawnym oraz aplikantom. Autorzy w czytelny sposób przedstawiają różne zagadnienia wykonywania tymczasowego aresztowania i nie stronią od popierania konkretnych przykładów podstawą prawną. Książka zawiera wiele wskazówek, które mogą być wykorzystywane w praktyce obrończej, a które niekoniecznie są oczywiste po lekturze przepisów.

To wyjątkowa książka, która w kompleksowy sposób opisuje procedury panujące w aresztach śledczych oraz krok po kroku zwykłą codzienność osoby tymczasowo aresztowanej, np.: co je, jak śpi, gdzie się myje, jak mogę ją zobaczyć, czy mogę jej coś przynieść, czy ma telewizor, jak można uzyskać dodatkowe widzenie. Przewodnik odpowiada na milion pytań, które się pojawiają, gdy personalnie zetkniesz się z tymczasowym aresztowaniem bliskiej Ci osoby; a jest to wiedza tak unikatowa, że tylko osoba przebywająca w areszcie śledczym może Ci na nie odpowiedzieć. Tego nie dowiesz się w szkole, ani na studiach prawniczych. O wielu tych sprawach nie wie także adwokat. Jeśli studiujesz prawo i chcesz być profesjonalistą w swojej dziedzinie, przeczytaj koniecznie. Jeśli jesteś adwokatem i dobro Twojego klienta jest dla Ciebie najważniejsze, zdobądź wiedzę o tymczasowym aresztowaniu, aby móc świadczyć kompleksowe usługi.

Książka stanowi pierwsze w Polsce prawnicze opracowanie zawierające wielopłaszczyznową analizę zagadnień związanych z instytucją tymczasowego aresztowania w Polsce. Zawiera bowiem nie tylko normatywną analizę kwestii związanych z aresztem tymczasowym, jak cele, przesłanki, czas trwania, dostęp do akt czy rygory związane z czasową izolacją podejrzanego/oskarżonego. W publikacji przedstawiono praktyczne zagadnienia związane z procedurą przyjmowania osoby aresztowanej, w tym w bardzo drobiazgowy sposób kolejne etapy postępowania z osadzonym, jego prawa, obowiązki, wyposażenie celi, wyżywienie, higienę czy opiekę medyczną, jak też wskazówki co do zachowania się i przestrzegania dyscypliny. W opracowaniu zaprezentowano także podejście do aresztu tymczasowego z perspektywy osób bliskich dla aresztowanego. Książka opiera  się przy tym na wielu regulacjach prawnych, niekiedy bardzo szczegółowych, będących źródłem opisywanych problemów. Zaznaczyć trzeba, że Autorzy nie uchylają się od oceny ich merytorycznej poprawności czy zgodności z regulacjami ustawowymi (...)

Prezentowane w książce szczegóły postępowania z aresztowanymi pozwalają z jednej strony poznać  warunki osadzenia, panujące w areszcie zwyczaje, hierarchię, sposoby postępowania i zachowania się współosadzonych i funkcjonariuszy służby więziennej, motywy ich zachować czy przesłanki podejmowania decyzji. Z drugiej strony czytelnik uzyskuje unikatową wiedzę na temat tego, jak poruszać się w „świecie izolacji”, rozumieć określone zachowania, gesty by jak najlepiej dostosować się do panujących warunków i poradzić sobie z tą niełatwą dla wielu osób sytuacją. Takie wielopoziomowe podejście do tymczasowego aresztowania powoduje, że publikacja kierowana jest nie tylko do prawników – głównie obrońców, ale także do osób wobec których stosowany jest izolacyjny środek zapobiegawczy, jak też dla ich najbliższych. Obrońcy znajdą w książce wiele praktycznych i cennych porad mających na celu jak najskuteczniejsze podejmowanie obrony osadzonego klienta. Z kolei osadzonym lektura tej pozycji pozwoli zrozumieć sytuację, w jakiej się znaleźli, zaś dla ich rodzin będzie wskazówką jak pomagać w czasie aresztowania(...).

Recenzowana publikacja winna stanowić obowiązkową lekturę przede wszystkim dla obrońców, w szczególności dla początkujących adwokatów i radców prawnych, którzy mają niewielkie doświadczenie, a przez to niewielką świadomość szczególnej sytuacji osób aresztowanych, by pomóc im zapewnić prawo do obrony osadzonym w sposób prawidłowy. Wydaję się, że adresatami książki powinni być także prokuratorzy i sędziowie, by przy podejmowaniu decyzji w przedmiocie skierowania wniosku w przedmiocie tymczasowego aresztowania czy podejmowaniu decyzji o tym środku zapobiegawczym mieli świadomość rygorów, jakie niesie za sobą zastosowanie aresztu tymczasowego, dla rozważenia czy aby na pewno ten właśnie środek zapobiegawczy jest niezbędny i konieczny dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania oraz adekwatny do realnego poziomu obawy matactwa procesowego. Wszak stosowanie aresztu tymczasowego wywołuje nie tylko skutki procesowe, ale także szereg dalszych (jak życiowe, zdrowotne, psychiczne), które także należy uwzględnić (zasada proporcjonalności).

"(...)Książka „Tymczasowe aresztowanie. Praktyczny przewodnik dla osadzonych, ich bliskich oraz obrońców, autorstwa Anny Drozd i Jacka Szymańskiego jest niewątpliwie perełką ukazującą codzienność ale niestety, również pewne trwałe schematy funkcjonujące w przestrzeni „tymczasowego aresztowania”. Z jednej strony mamy do czynienia z twardymi przepisami prawa dotyczącego regulacji tej sfery (przepisy prawa krajowego i międzynarodowego), z drugiej zaś praktykę życia codziennego weryfikującą ten idealny stan do którego dążymy (przestrzeganie praw człowieka osób tymczasowo aresztowanych). Przedstawione przez autorów różne praktyczne przykłady naruszeń przepisów prawa i praw człowieka przez funkcjonariuszy służby więziennej, policji, sędziów, prokuratorów, obrońców, wychowawców, psychologów więziennych i in., uświadamiają jak wiele jest jeszcze do zrobienia. Przede wszystkim edukacja, zwłaszcza funkcjonariuszy publicznych, w zakresie praw człowieka osób tymczasowo aresztowanych ale również całego społeczeństwa. Niewiedza, jak wielokrotnie podkreślali to autorzy, jest  przyczyną naruszeń praw osób tymczasowo aresztowanych oraz bezradności tych drugich (...)"

"(...) Tymczasowe aresztowanie. Praktyczny przewodnik dla osadzonych, ich bliskich oraz obrońców jest książką ważną i potrzebną, wypełniającą lukę informacyjną na temat osób tymczasowo aresztowanych i ich codziennego pobytu po drugiej stronie muru. Ale jest przede wszystkim nieocenionym źródłem praktycznych informacji dla osób, które same znalazły się w takiej sytuacji, bądź dotknęło to ich najbliższych. Wymienieni we wstępie odbiorcy tej publikacji powinni być uzupełnieni również o studentów polityki społecznej, pracowników pomocy społecznej i działaczy organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą osadzonym i ich rodzinom. Wiedza przedstawiona w książce jest dla nich wiedzą elementarną i mam nadzieję, że i uwrażliwiającą na problemy osób znajdujących się w warunkach izolacyjnych".